Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, một giấc ngủ sâu sẽ giúp cơ thể có điều kiện điều hòa lại quá trình chuyển hóa. Để điều trị được chứng mất ngủ chúng ta cần phải thăm khám xem nguyên nhân gây mất ngủ là ở đâu. Có như vậy chúng ta mới có phương pháp đúng để điều trị dứt điểm chứng mất ngủ.
1. Vai trò của giấc ngủ đối với sức khỏe con người
1.1 Vai trò của giấc ngủ đối với sức khỏe con người
Giấc ngủ ngon là giấc ngủ không tỉnh giữa chừng, không giật mình mộng mị và ngủ được sâu hơn. Sau khi ngủ dậy cảm thấy cơ thể khỏe mạnh, sảng khoái, không mệt mỏi. Giấc ngủ ngon giúp con người duy trì được sự tỉnh táo, khả năng làm việc vào ban ngày. Các chức năng của não bộ cũng như toàn bộ cơ thể đều được phục hồi nhờ một giấc ngủ ngon.
1.2 Thời gian ngủ bao lâu là đủ
Giấc ngủ có ý nghĩa rất lớn tới sức khỏe và tinh thần của con người. Nhưng ngủ quá ít hay quá nhiều đều không tốt cho sức khỏe. Thời lượng ngủ nhiều hay ít phụ thuộc vào từng độ tuổi.
- Người trẻ: Thời lượng ngủ trên 8 giờ/ngày (Trẻ sơ sinh có thể ngủ từ 12-16 giờ/ngày).
- Người trưởng thành (trên 18 tuổi): Thời lượng ngủ từ 7-8 giờ/ngày.
- Người cao tuổi: Càng lớn tuổi thì giấc ngủ càng ngắn lại, không sâu giấc và hay giật mình tỉnh giấc. Người ta nhận thấy cứ sau 10 năm tuổi thì giấc ngủ ngắn lại khoảng 30 phút.
Nếu không thể đạt được thời lượng ngủ như trên có vẻ như bạn đang bị rối loạn giấc ngủ. Những lúc như vậy bạn nên chủ động làm nhật ký giấc ngủ để bạn cũng như bác sỹ dễ theo dõi diễn biến của việc điều trị.
2. Mất ngủ và nguyên nhân gây bệnh mất ngủ?
Mất ngủ là một loại rối loạn giấc ngủ, có thể có nhiều nguyên nhân gây nên bệnh mất ngủ. Và đặc điểm của mỗi tình trạng mất ngủ đều không giống nhau.
- Người bệnh khó đi vào giấc ngủ (trên 30 phút nằm trên giường mới có thể ngủ được).
- Ngủ chập chờn, không yên giấc, hay thức giấc giữa đêm và khó ngủ lại được.
- Thức giấc sớm (thường trước 5 giờ sáng và không ngủ lại được).
- Nặng hơn là hầu như không thể chợp mắt suốt đêm. Ban ngày thì mệt mỏi, buồn ngủ, uể oải, cáu gắt.
- Khi ngủ dậy cảm thấy cơ thể mệt mỏi, tinh thần uể oải, đau đầu.
2. Các nguyên nhân mất ngủ
2.1 Mất ngủ vì bị stress
Với cuộc sống ngày càng nhộn nhịp, căng thẳng, stress trong cuộc sống, công việc ngày càng có nhiều người bị mất ngủ. Những nguyên nhân phổ biến thường gặp như mất việc, mất người thân, ly dị, mất tài sản, thất tình…
Stress bản chất là một phản ứng của cơ thể trước một sự việc có thể gây hại cho bản thân. Mỗi người sẽ có phản ứng khác nhau với stress. Tùy theo cách đối mặt với stress của bạn mà bạn có thể khiến bạn mất ngủ về đêm ban đêm. Hiện nay stress là nguyên nhân mất ngủ về đêm hàng đầu.
2.2 Mắc các bệnh cơ thể
Một số loại bệnh thường có triệu chứng xuất hiện vào ban đêm như: bệnh hen phế quản, trào ngược dạ dày… gây ảnh hưởng đến giấc ngủ. Nó không dẫn đến mất ngủ mà nó khiến bạn thức dậy khi đang ngủ. Khi tình trạng này kéo dài sẽ dẫn mất ngủ thực sự.
nguyên nhân mất ngủ
Trào ngược dạ dày ban đêm khiến bạn bị ho nhiều về đêm. Các cơn hen phế quản cũng hay rình rập khi đêm về. Khi viêm xoang, tăng tiết dịch ở mũi thì việc bạn đi ngủ và thở bằng miệng khiến cho chất lượng giấc ngủ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Các tổn thương viêm hay các tổn thương sưng nề thường sẽ tăng lên về đêm nhất và tình trạng viêm khớp. Phần lớn những người đang trong đợt cấp của viêm khớp dạng thấp, gout… đều phải sử dụng thuốc giảm đau trước khi đi ngủ. Thậm chí có người phải dùng cả thuốc ngủ để quên đi cơn đau.
2.3 Các rối loạn cảm xúc là nguyên nhân mất ngủ
Các triệu chứng lo âu, trầm cảm, hưng cảm, hoặc các loại bệnh loạn thần như tâm thần phân liệt … đây là những nguyên nhân mất ngủ. Mất ngủ đầu giấc và mất ngủ duy trì là đặc thù của bệnh tâm thần phân liệt không quan tâm đến thuốc điều trị và giai đoạn của bệnh tâm thần phân liệt.
Quá vui mừng hoặc quá lo âu đều có thể là nguyên nhân mất ngủ.
2.4 Nguyên nhân mất ngủ có thể là do môi trường
Môi trường ô nhiễm, tiếng ồn, ánh sáng, nhiệt độ quá cao hay quá thấp cũng là các nguyên nhân mất ngủ. Do thay đổi thời gian ngủ như do đổi múi giờ, hoặc làm ca đêm…
2.5 Dùng 1 số thuốc gây mất ngủ như thuốc chữa cảm cúm, dị ứng, thuốc chống trầm cảm, thuốc chữa cao huyết áp, hen phế quản…
Tất cả các nguyên nhân kể trên đều ảnh hưởng xấu đến giấc ngủ cả về chất lượng và thời lượng.
3. Tác hại của việc mất ngủ
Mất ngủ một vài ngày có thể chỉ gây ra những mệt mỏi nhất thời và hoàn toàn hồi phục sau khi được nghỉ ngơi đầy đủ. Nhưng mất ngủ kéo dài dẫn đến hệ lụy lớn cho sức khỏe của người bệnh.
3.1 Ảnh hưởng tới não bộ
Mất ngủ kéo dài dẫn đến suy giảm trí nhớ, tổn thương tế bào thần kinh, trầm cảm…
Thiếu ngủ làm giảm sự tập trung, khiến người bệnh mất tỉnh táo và giảm khả năng giải quyết vấn đề. Hậu quả của điều này là khiến bạn gặp khó khăn trong học tập, công việc.
3.2 Ảnh hưởng tới tim mạch
Lúc ngủ là thời gian để cơ thể hồi phục lại những tổn thương của hệ thống tim mạch sau một ngày vận động mệt mỏi. Mất ngủ kéo theo căng thẳng tinh thần tạo thành vòng luẩn quẩn dẫn đến nguy cơ tăng huyết áp.
Nếu đang điều trị tăng huyết áp và mất ngủ, người bệnh cần nhanh chóng thông báo với bác sĩ để tìm hướng can thiệp phù hợp trước khi bệnh trở nên trầm trọng. Bên cạnh đó, dù chưa bị tăng huyết áp nhưng lại mất ngủ thường xuyên, bạn cần thay đổi thói quen sinh hoạt để tránh các biến chứng tim mạch không đáng có.
3.3 Ảnh hưởng tới hệ miễn dịch
Trong một nghiên cứu gần đây, các nhà khoa học đã phát hiện ra việc ngủ không đủ giấc có thể khiến hệ miễn dịch của bạn hoạt động kém. Đó là lý do lý giải vì sao bạn thường cảm thấy mệt mỏi hoặc hay bị ốm vặt khi mất ngủ thường xuyên.
Mất ngủ cũng tăng nguy cơ bị ung thư. Thời gian ngủ là thời gian hệ thống thải độc của cơ thể hoạt động sau một ngày dài lao động. Mất ngủ sẽ làm giảm khả năng thải độc của cơ thể dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh ung thư.
3.4. Ảnh hưởng tới tinh thần
Lờ đờ, uể oải, mệt mỏi, mất tập trung, kém minh mẫn, dễ cáu giận, căng thẳng là các biểu hiện hay gặp ở người ngủ không đủ giấc.
3.5 Ảnh hưởng tới ngoại hình, làn da
Mất ngủ đẩy nhanh quá trình lão hóa của cơ thể, nhất là lão hóa da ở phụ nữ. Dẫn đến da xạm, khô, quầng mắt thâm, xuất hiện nhiều nếp nhăn.
Trên đây là các nguyên nhân mất ngủ và hậu quả của việc mất ngủ. Để điều trị mất ngủ hiệu quả thì việc nắm rõ nguyên nhân gây bệnh là điều vô cùng cần thiết. Ngay khi có biểu hiện mất ngủ bạn nên đi khám và bắt tay điều trị càng sớm càng tốt.
4. Các bài thuốc chữa bệnh mất ngủ từ hạt sen
Trong đông y, triệu chứng mệt mỏi, váng đầu chóng mặt, mất ngủ, hồi hộp, ngủ chiêm bao sợ hãi, gân cơ yếu là do tâm can huyết hư mà ra. Nguyên nhân phần nhiều do bệnh ốm lâu ngày; do già yếu mệt nhọc; do bị chứng xuất huyết nội tạng; ăn uống thiếu bổ dưỡng mà sinh bệnh.
Sau đây là một số bài thuốc phòng trị bệnh mất ngủ:
Hồi hộp mất ngủ do tâm âm hư:
a. Dùng bài Thống tàng phương gia giảm: bạch thược 14g, đương quy 20g, liên nhục 12g, đơn bì 14g, a giao 12g, đăng tâm thảo 4g, đan sâm 14g, ngũ vị tử 12g, đảng sâm 12g, phục thần 16g, quy giao 10g, thục địa 20g. Sắc hoặc làm hoàn uống.
Tác dụng: dưỡng tâm, điều huyết an thần. Trị chứng âm hư, huyết hư hỏa vượng lên tâm nóng bứt rứt vật vã, ra nhiều mồ hôi, mất ngủ, hơi thở ngắn, ăn kém.
Gia giảm: Nếu tâm nóng bứt rứt gia liên tử tâm 12g; tiểu đêm gia hắc đậu 20g, sinh địa 20g, khiếm thực 12g; khó ngủ, táo bón, gia bá tử nhân 12g.
Lưu ý: Không dùng cho người mắc chứng ăn ngủ kém do tỳ hư, khó ngủ bụng đầy, khó ngủ do tiểu nhiều.
b. Liên nhục (hạt sen) là vị thuốc trong bài “Thống tàng phương” gia giảm trị chứng hồi hộp mất ngủ do tâm âm hư
Liên nhục (hạt sen) là vị thuốc trong bài “Thống tàng phương” gia giảm trị chứng hồi hộp mất ngủ do tâm âm hư
c. Hồi hộp mất ngủ do can huyết hư: Dùng Toan táo nhân thang: táo nhân 20g, xuyên khung 12g, cam thảo 6g, tri mẫu 12g, phục linh 12g. Tùy chứng trạng của bệnh nhân có thể gia giảm cho thích hợp. Sắc uống ngày 1 thang, uống trước khi ăn hoặc lúc đói. Tác dụng: dưỡng can huyết an thần, thanh nhiệt trừ phiền. Trị chứng can huyết không đủ sinh ra hư phiền, khó ngủ, tim hồi hộp, váng đầu hoa mắt, ra mồ hôi trộm, miệng khô, mạch huyền hoặc tế sác.
Gia giảm: Nếu ra mồ hôi nhiều, gia mạch môn 14g, ngũ vị tử 12g để an thần liễm hãn; tức ngực do tâm huyết ứ, gia đan sâm 14g, xích thược 14g; người gầy huyết hư, gia thục địa 20g, đương quy 12g.
Lưu ý: Không dùng cho người mắc chứng can dương hư tình chí u uất, rầu rĩ không vui, hay sợ hãi.
- Táo nhân (nhân hạt táo ta) là vị thuốc trong bài “Toan táo nhân thang” trị hồi hộp mất ngủ do can huyết hư.
- Táo nhân (nhân hạt táo ta) là vị thuốc trong bài “Toan táo nhân thang” trị hồi hộp mất ngủ do can huyết hư.
d. Hồi hộp mất ngủ ăn kém do tâm tỳ hư: Dùng bài Quy Tỳ gia giảm: nhân sâm12g, phục thần 12g, táo nhân12g, hoàng kỳ 14g, bạch truật 12g, nhãn nhục 12g, đương quy 14g, mộc hương 4g, viễn chí 8g, chích thảo 4g, sinh khương 12g, đại táo 12g. Sắc hoặc làm hoàn uống.
Tác dụng: kiện tỳ dưỡng tâm, ích khí bổ huyết. Trị tâm tỳ hư ăn ngủ kém, choáng đầu, chóng mặt, hồi hộp, huyết hư, huyết áp thấp.
Gia giảm: Nếu người gầy (tâm âm hư), gia thục địa 20g, bạch thược 12g; miệng khô, ho, gia mạch môn 12g; mất ngủ, táo bón, gia bá tử nhân 14g; mất ngủ ăn kém gia liên nhục 14g; ngủ mơ di tinh, gia khiếm thực 14g.
Lưu ý: Không dùng cho người mắc chứng tâm hỏa nóng bứt rứt khó ngủ.
Vietnamese
English